کرونا و درس آموزی هایش
به گزارش وبلاگ پلاک 9، خبرنگاران/اصفهان تا پیش از مارس 2020، بسیاری از مردم همه گیری را مربوط به گذشته می دانستند و تصوری از آن نداشتند، تا اینکه بیماری کووید 19 با سرعت انتشار بالایی همه جهان را دربرگرفت و یازدهم مارس، سازمان جهانی بهداشت شیوع بیماری را همه گیری اعلام نمود.
کووید-19، ناشی از کروناویروس سندرم حاد تنفسی 2 (SARS-CoV-2) است که برای نخستین بار در دسامبر 2019 در شهر ووهان استان هوبئی، کشور چین شناسایی شد. دانشمندان هنوز دقیقاً نمی دانستند ویروس عامل این بیماری تنفسی از کجا آمده که به زودی تقریباً به همه کشورهای دنیا رسید.
در دو سال گذشته، ویروس تکامل یافت و انواع مختلفی تولید کرد، تاجایی که تا به امروز بیش از 474 میلیون نفر به این بیماری مبتلا شده اند که حدود 6 میلیون نفر از آنها جانشان را در اثر این بیماری مرموز از دست داده اند. تا به امروز کروناویروس نو، در 227 کشور دنیا نفوذ کرده و حالا پس از واکسیناسیون تقریبا گسترده در اغلب کشورها همچنان طعمه می گیرد، البته نه به گستردگی روزهای اول انتشار.
اینکه این ویروس با ورودش به دنیای این روزهای ما چه تغییراتی ایجاد کرد، بر همگان روشن است، اما اینکه چه درس هایی از این ویروس ریزنقش آموختیم نیز مهم است.
به گزارش وبلاگ پلاک 9، ویروس کرونا در اواخر 2019، در چین مشاهده شد و هفتم ژانویه، دانشمندان این ویروس کرونای ناشناخته را که اکنون SARS-CoV-2 نامیده می شود، شناسایی و جدا کردند و در 10 ژانویه ژنوم آن را توالی یابی کردند.
یازدهم مارس، عنوان همه گیری به این بیماری از سوی سازمان بهداشت دنیای اطلاق شد و بااینکه اکنون بر اساس آمارها، تعداد قربانیان این بیماری حدود 6 میلیون نفر اعلام شده، یک مقاله به تازگی درلنست، تعداد واقعی کشته ها را حداقل سه برابر این تعداد دانسته است.
آیا برای کروناویروس بعدی آماده بودیم؟
در سال های اخیر دو ویروس سارس و مرس، باعث عفونت های شدیدتر شدند. هر دوی این کروناویروس ها باعث بیماری هایی با نرخ مرگ و میر بالا شدند، اما قبل از رسیدن به سطح همه گیری، مهار شیوع آنها ممکن شد تا اینکه کروناویروس نو از راه رسید.
هنوز در مورد منشأ SARS-CoV-2 اطمینان وجود ندارد؛ در ابتدا، مردم فکر می کردند که ممکن است مستقیماً از خفاش آمده باشد. با این حال، دانشمندان این نظریه را رد کردند، زیرا پروتئین اسپایک در SARS-CoV-2 بسیار متفاوت از ویروس های کرونا موجود در خفاش ها است.
اکنون، محققان فکر می کنند که این احتمال وجود دارد که ویروس از خفاش ها سرچشمه گرفته باشد، اما میزبان میانی بین خفاش ها و انسان داشته باشد. یک مطالعه اخیر که هنوز مورد بررسی همتایان قرار نگرفته است، نشان می دهد که پستانداران زنده در بازار عمده فروشی غذاهای دریایی Huanan در ووهان، ممکن است میزبان میانی بوده باشند.
مطالعه اخیر دیگری که هنوز تحت بررسی همتایان قرار نگرفته است، نیز تکامل SARS-CoV-2 را تجزیه و تحلیل کرد، نشان می دهد که ظهور آن احتمالاً ناشی از چندین رویداد مشترک بین انسان و حیوان است. محققان میزبان های حیوانی میانی را پیش بینی نکردند.
نکته دیگر این خبر بود که آیا SARS-CoV-2 از آزمایشگاهی در ووهان، به بیرون درز کرد؟ منبع WHOTrusted این نظریه را بسیار بعید و آن را رد کرده است.
انواع جهش ها
تا حدود تقریبا یک سال، نوع اصلی ووهان در سراسر دنیا نقل مکان می کرد تا اینکه در اواخر 2020، تعداد موارد کووید 19 به سرعت در جنوب شرقی انگلستان افزایش یافت.
محققان کشف کردند که یک نوع نو، که 50 درصد بیشتر از منبع اصلی قابل انتقال است و 17 جهش منحصر به فرد دارد، مسئول این امر است. در دسامبر 2020، سازمان بهداشت دنیای آن را B.1.1.7 یا نوع آلفا معین کرد. از آن زمان دانشمندان انواع دیگری را شناسایی کردند، اما سازمان دنیای بهداشت تنها پنج مورد را به عنوان گونه های غالب معرفی کرده است که شامل:
آلفا (B.1.1.7): بریتانیا، سپتامبر 2020
بتا (B.1.351): آفریقای جنوبی، اکتبر 2020
گاما (P.1): برزیل، دسامبر 2020
دلتا (B.1.617.2): هند، اکتبر 2020
امیکرون(B.1.1.529): چند کشور، نوامبر 2021
هر نوع دارای ویژگی های متفاوتی است؛ برخی از انواع بیشتر از بقیه قابل انتقال اند و برخی بیماریزاتر هستند. این ویژگی ها باعث موج های متعدد شده است.
چرا فرایند همه گیری غیرقابل پیش بینی شد؟
رئیس میکروبیولوژی مولکولی و ایمونولوژی و بیماری های عفونی در دانشکده بهداشت عمومی جان هاپکینز بلومبرگ در بالتیمور معتقد است که ظهور سریع انواع نو در 2 سال گذشته، فرایند همه گیری را بسیار غیرقابل پیش بینی کرده است.
اکنون امیکرون گونه غالب در دنیا است که دارای بیش از 50 جهش است که برخی از آنها- 30 مورد- در پروتئین اسپایکی هستند که ویروس از آن برای ورود به سلول های میزبان استفاده می کند. یک نظریه نشان داد که ممکن است این جهش در افراد مبتلا به HIV، ویروسی که سیستم ایمنی را سرکوب می کند، تکامل یافته باشد.
جابجایی بین گونه های میزبان نیز اندازه جهش را افزایش می دهد.
کمکی که واکسن به مهار بیماری کرد
دهه ها تحقیق در مورد کروناویروس ها منجر به توسعه سریع واکسن ها شد که بسکمک از آنها از فناوری های نو استفاده می کردند.
اما، همانطور که پروفسور استوی، یک ویروس شناس معتقد است با نگاهی به گذشته، ما خوش شانس بودیم که امکان ساخت واکسنی علیه این ویروس خاص را در زمانی اندک داشتیم، در حالی که برای مواردی مانند HIV ما هنوز واکسنی نداریم.
ویروس به طور مدام در حال تغییر و دگرگونی است و واکسن هایی که علیه یک نوع طراحی شده اند ممکن است در برابر دیگری بی اثر باشند. تکامل انواع SARS-CoV-2 بسکمک از پیش بینی های خوش بینانه ای را که در زمان عرضه واکسن ها در سال 2020 انجام شد، برهم زد. اما اکنون با وجود تکامل انواع جهش های این ویروس، واکسن ها همچنان دربرابر نوع حاد بیماری محافظت می کنند، به ویژه در افرادی که چندین واکسن دریافت کرده اند.
پروفسور استوی معتقد است که واکسن ها همچنان مهم خواهند بود و ابراز امیدواری کرد که تحقیقات ممکن است واکسن های قوی تری ایجاد کند.
درس های برای آینده
بعد از دو سال، مردم از محدودیت ها خسته شده اند منتظر سرانجام همه گیری اند. کارشناسان معتقدند همان گونه که همه گیری کووید ناگهان بروز کرد، ممکن است در آینده نیز با بیماری این چنینی روبرو شویم. باید این را درک داشته و بتوانیم به سرعت پاسخی آماده داشته باشیم.
به عقیده، پروفسور جاناتان استوی، این اولین بیماری همه گیر نیست و بعید است آخرین آن باشد. برخی از جنبه ها به خوبی مورد بررسی قرار گرفته اند، در حالی که برخی دیگر نه و بحث های ژئوپلیتیکی سال ها ادامه خواهد داشت. اما حداقل واکسن ها به محافظت در برابر بیماری شدید و مرگ ناشی از همه انواع کمک کردند.
احتمالاً مهم ترین درسی که از این همه گیری گرفتیم این است که رسیدگی به شیوع بیماری در آینده در سطح دنیای بسیار مهم است. اگرچه مردم کشورهای پردرآمد دسترسی به واکسن ها و تقویت کننده ها دارند، اما بسکمک از کشورهای آفریقایی به دلیل توزیع ناعادلانه واکسن، هنوز حتی 10 درصد از جمعیت خود را واکسینه نکرده اند.
به گفته کارشناسان فقدان واکسیناسیون گسترده می تواند به توسعه انواع نو کمک کند و یکی از جنبه های این بیماری است که باید مورد توجه قرار گیرد.
پروفسور استوی بر اهمیت همکاری دنیای در مقابله با همه گیری ها تاکید دارد و می گوید: جنبه های دنیای این موارد جالب و مهم هستند. نمی دانم این درس ها آموخته خواهند شد یا خیر. فرض کنید در 2 یا 3 سال آینده، ما به راحتی با این ویروس زندگی می کنیم، و SARS-3 یا HIV5 از راه می رسد، و ما تمام درس هایی را که آموخته ایم فراموش کرده ایم... تلاش برای حفظ آن خاطره درس مهمی است.
منبع: medicalnewstoday
منبع: خبرگزاری ایسنا