بایدن و مثلث آسیایی
به گزارش وبلاگ پلاک 9، رفتار جو بایدن در قبال چین، یکی از مهم ترین مسائل ریاست جمهوری او به تعداد می رود. بواقع میراث او در روابط چین- امریکا در پایین ترین سطح در 50 سال گذشته قرار گرفته است. بسیاری سلف او، دونالد ترامپ را به خاطر این موضوع سرزنش می نمایند اما ترامپ تنها هیزم به این آتش ریخت.
در طول یک دهه گذشته، رهبران چین، سیاست میانه روی دنگ شیائوپینگ مبنی بر قدرتت را پنهان کن، در انتظار فرصت باش را کنار گذاشته بودند. آنها در بسیاری زمینه ها تهاجمی تر عمل می کردند. مسائلی مانند ساختن جزایر مصنوعی مجهز به تسلیحات در دریای جنوبی چین، تهاجم به آب های مجاور چین و تایوان، حمله به هند و دیگر کشورهای مرز هیاقتصادیا و وارد آوردن فشار اقتصادی به استرالیا به خاطر جسارت انتقاد به چین. در بعد تجاری، چین با یاری اقتصادی به کارخانه های دولتی و اجبار شرکت های خارجی برای اعطای مالکیت فکری و ابداعی شان به طرف های چینی، بازی را به سمت خود سوق دادند. ترامپ با مشخص تعرفه بر کالاهای هم پیمانان خود و چین واکنشی ناشیانه به شرایط داشت اما در عین حال توانست در تحریم کمپانی هایی مانند هواوی که برنامه های ساخت شبکه های نسل پنجم آن تهدیدی امنیتی به تعداد می رفت، حمایت داخلی در امریکا را جلب کند. در عین حال امریکا و چین همچنان چه از بعد اقتصادی و چه در مباحث اکولوژیکی به یکدیگر وابسته هستند که همین امر سبب تقویت روابط دوجانبه آنها می گردد. بنابراین امریکا نمی تواند بدون پرداخت هزینه های گزاف، به جدایی کامل اقتصادی از چین بیندیشد. تجارت امریکا و چین بالغ بر 500 میلیارد دلار در سال است و همزمان هر دو کشور تعاملات بسیاری در بعد تبادل دانشجو و دنیاگرد دارند. از همه مهمتر افسار قدرت بازار از بسیاری جهات در انحصار چین است؛ موضوعی که شوروی هرگز نتوانسته بود به آن سطح برسد و از این بعد، چین شریک تجاری کشورهای بیشتری در مقایسه با امریکا به تعداد می رود.
از طرفی با توجه به تراکم جمعیت و فرایند صعودی رشد اقتصادی چین، بعضی از کارشناسان منفی انگارانه معتقدند که نمی توان الگوی رفتاری این کشور را به درستی ترسیم کرد. اما اگر از جنبه هم پیمانان به این کشور نگاه کنیم این پیش بینی صحیحی نخواهد بود. تجمیع ثروت کشورهای دموکرات پیشرفته مانند امریکا، ژاپن و اروپایی ها به مراتب بیش از چین است. این امر اهمیت اتحاد ژاپن- امریکا را برای حفظ ثبات و موفقیت شرق آسیا و اقتصاد دنیای بیش از پیش نشان می دهد. در خاتمه جنگ سرد، بسیاری بر لزوم اتحاد به اسم میراث گذشته تأکید کردند، حقیقتی که می تواند برای آینده هم مهم و حیاتی باشد. دولت های امریکا روزی امیدوار بودند که چین را در قامت یک سهامدار مسئولیت پذیر در نظم بین المللی ببینند. اما رئیس جمهوری شی جین پینگ کشورش را بیشتر در راستا تقابل و تهاجم سوق داد. یک نسل پیش، امریکا از عضویت چین در سازمان تجارت دنیای حمایت می کرد اما با پاسخ متقابلی روبه رو نبود. در واقع چین شیب میدان را به سمت خود نموده بود. منتقدان در امریکا اغلب بیل کلینتون و جورج دبلیو بوش، رؤسای جمهور این کشور را به خاطر افکار ساده لوحانه برای تبیین سیاست همکاری با چین در راستای همسوسازی چشم بادامی ها با خود را به نقد می کشیدند. اما شواهد تاریخی، این رفتارها را ساده لوحانه و ناشیانه نشان نمی دهد، چراکه گرچه سیاست کلینتون در قبال چین بر پایه مشارکت بود اما در عین حال او با تقویت روابط امنیتی با ژاپن به اسم مهم ترین نگرانی ژئوپلیتیکی چین، بازی را در دست داشت. در آن موقع سه قدرت عظیم در جنوب شرق آسیا قرار داشتند و اگر امریکا اتحاد با ژاپن(که حالا سومین قدرت عظیم اقتصادی دنیا به تعداد می رود) را حفظ می کرد، دو کشور می توانستند شرایط را برای چگونگی رشد قدرت چین شکل دهند. علاوه بر این، در صورتی که چین درصدد برمی آمد با یک استراتژی نظامی در مجمع الجزایر واقع در دریای جنوبی چین، امریکا را مجبور به خروج از منطقه کند، ژاپن به اسم یک عضو اصلی این زنجیره مانع از خروج کشوری می شد که 50 هزار نظامی اش را در پایگاهی در خاک آن مستقر نموده بود. امروز هم کرت کمپبل، مغز متفکر و اجراکننده ماهر سیاست کلینتون، در کمیسیون امنیت ملی بایدن، به اسم اصلی ترین هماهنگ کننده روابط ایندوپسفیک مشخص شده است.
اتحاد با ژاپن، پشتیبانی محکمی را برای امریکا در منطقه رقم زده است. از سال 2000 تا به امروز، من و ریچارد آرمیتاژ، معاون سابق وزیر خارجه، سری گزارش هایی را از روابط استراتژیک تهیه نموده ایم. در گزارش پنجم مان که 7 دسامبر 2020 در یک مرکز غیردولتی مطالعات بین المللی و استراتژیک به چاپ رسید، ما درباره ژاپن بحث هایی داشتیم. اینکه این کشور هم مانند دیگر کشورهای آسیایی نمی خواهد تحت سلطه چین قرار گیرد. چراکه در حال حاضر نقش پیشتاز را در میان متحدانش دارد. به طوری که خودش مشخص کننده دستور کار منطقه، شکل دهنده توافق های تجارت آزاد و همکاری های چند جانبه و بعلاوه مجری استراتژی های نوین در راستا شکل دهی به نظم منطقه ای است.
آبه شینزو، نخست وزیر سابق ژاپن با تقویت ظرفیت های نظامی کشورش تحت لوای منشور ملل متحد، تعبیر تازه ای از بند 9 قانون اساسی پس از جنگ این کشور را ارائه کرد و پس از عقب نشینی ترامپ از شراکت ترانس پسفیک(TPP)، توانست معاهده تجاری منطقه ای را در قالب توافقی پیشتاز و منسجم حفظ کند. آبه بعلاوه با رهبری هیأت چهارجانبه مشورتی با هند و استرالیا، ثبات در منطقه ایندو پسفیک را برقرار نگه داشت. خوشبختانه، به نظر می رسد در دوران نخست وزیر یوشیهیده سوگا که یکی از اعضای ارشد کابینه آبه بوده و به ظاهر ادامه دهنده سیاست های او است، این پیشتازی منطقه ای تداوم دارد. منافع و ارزش دموکراتیک مشترک اساس اتحاد با امریکا را شکل می دهد و نظرسنجی های عمومی ژاپن نشان می دهد که اعتماد به امریکا نباید بیش از این باشد. اتحاد ژاپن- امریکا برای هر دو کشور کاملاً قابل قبول است، چراکه آنها بیش از هر زمان دیگری به این همکاری احتیاج دارند. بعلاوه آنها در کنار یکدیگر می توانند قدرت چین را به تعادل رسانده و با چشم بادامی ها در مسائلی مانند تغییرات آب و هوایی، تنوع زیستی، بیماری های همه گیر و دستیابی به یک نظم قانونمند اقتصادی بین المللی همکاری داشته باشند. بنابراین با اتکا به همین دلایل، دولت بایدن، در راستای استراتژی اش برای همراهی با چین، اتحاد با ژاپن را در اولویت نخست خود قرار خواهد داد.
منبع: Project Syndicate
منبع: ایران آنلاین