خاطرات اساتید موسیقی از مواجهه با آقای شستاکوویچ
به گزارش وبلاگ پلاک 9، مراسم رونمایی از کتاب سمفونی ها و کنسرتوهای دمیتری شستاکوویچ نوشته دیوید هرویتز و امیرحسین رمضانی آدینه بیست و هشتم آبان ماه با سخنرانی تعدادی از موسیقیدان ها در تالار رودکی تهران برگزار گردید.
به گزارش وبلاگ پلاک 9 به نقل از مشاور روابط عمومی برنامه، آیین رونمایی از کتاب کتاب سمفونی ها و کنسرتوهای دمیتری شستاکویچ نوشته دیوید هرویتز و امیرحسین رمضانی شامگاه روز آدینه بیست و هشتم آبان ماه با سخنرانی تعدادی از نوازندگان و آهنگسازان از جمله نادر مشایخی، محمدرضا تفضلی، آرمان نوروزی در تالار رودکی تهران برگزار گردید.
حرف های جالب مشایخی از روزهای درگذشت شستاکوویچ
نادر مشایخی ـ آهنگساز و رهبر ارکستر ـ در ابتدای این مراسم با بیان اینکه از 48 سال پیش تا به امروز منتظر انتشار چنین کتابی در ایران بوده، شرح داد: به خاطر دارم وقتی در هنرستان موسیقی حضور داشتیم، گروهی را تشکیل دادیم که همگی شستاکوویچ را می شناختیم و سعی می کردیم روی آثارش تمرکز بیشتری داشته باشیم. جالب تر اینکه وقتی فهمیدیم او از جهان رفته به خودمان روبان سیاهی بستیم که خیلی ها در هنرستان به ما می خندیدند. اما این برای ما دربرگیرنده افتخارات بزرگی بود که در هنرستان ما را به واسطه نام شستاکوویچ می شناسند.
وی اضافه نمود: ما از همان دوره یک کمبود داشتیم که بتوانیم درباره محتوای موسیقایی شستاکوویچ تمرکز بیشتری داشته باشیم و امروز که این کتاب در ایران منتشر شده بسیار شادمانم شاهد انتشار آن هستم. به اعتقاد من این کتاب از لحاظ تکنیکی می تواند ما را با ابعاد گسترده تری از شخصیت هنری شستاکوویچ آشنا کند. این کتاب کوشش نموده تا از نظر سیاسی و اجتماعی هم شخصیت جالب توجه شستاکوویچ را مورد واکاوی قرار دهد. موضوعاتی که می تواند با مطالعه این کتاب ما را وارد دریچه های جدیدی از ویژگی های مختلف او کند.
مشایخی با اشاره به دیگر خصوصیات علمی و فنی آثار شستاکوویچ بیان نمود: دمیتری شستاکوویچ از معدود هنرمندانی است که جرأت شکست خوردن را داشت. او در بسیاری از مقاطع فعالیت هایش در عرصه موسیقی تا جایی پیش می رود که خودش را هم نقض می نماید. این یعنی یک جرأت و شهامت که می توان در کمتر کسی آن را یافت. او از جمله هنرمندانی بود که بسیار کم کم حرف می زد. او حتی در موسیقی نیز کمتر حرف می زند چه برسد به اینکه درباره مسائل سیاسی به بیان نقطه نظری بپردازد. تمام زندگی او فقط موسیقی بود. خصوصیاتی که ما اکنون به چنین آدم هایی در موسیقی مان نیاز داریم که بتوانند تا همواره تداوم داشته باشند. گرچه شخصیت شستاکوویچ در فرم و محتوا از پیچیدگی هایی برخوردار است که برای خود جالب است.
دورانی که فقط دو کاست از شستاکوویچ در ایران بود
محمدرضا تفضلی ـ آهنگساز و عضو هیات علمی دانشگاه تهران ـ هم در این مراسم گفت: اولین مواجهه من با شستاکوویچ در دوران هنرستان موسیقی رقم خورد. آن موقع بچه هایی بودند که نسبت به موسیقی کلاسیک کنجکاو بودند و علاقه مندی های خود را به اشتراک می گذاشتند. البته آن موقع اینترنتی وجود نداشت و ما در فقر امکانات دهه شصت و هفتاد به سر می بردیم. در این شرایط فقط دو نوار کاست از شستاکوویچ وجود داشت که فقط پیروز به شنیدن این کارها می شدیم. جالب آن که در حوزه کتاب ماجرا اسفبارتر از آثار صوتی بود. در این دوران فقط چند کتاب محدود در این زمینه وجود داشت که من آن را روزی در کنار بساط یکی از کتابفروشان خیابان انقلاب پیدا کردم که عنوان آن شستاکوویچ آهنگساز مردم به نویسندگی احمد ضابطی جهرمی بود. کتابی که عنوانش به خودی خود باعث جذب ما برای مطالعه آن می شد و شاید مهم ترین منبعی بود که ما آن را مورد مطالعه قرار می دادیم.
این کتاب یک اثر تالیفی مخاطب ساز است
آرمان نوروزی ـ مدرس دانشگاه و موسیقیدان ـ در صحبت هایی ضمن مثبت ارزیابی کردن انتشار چنین کتاب هایی در کشورمان گفت: من هم مانند آقای مشایخی و آقای تفضلی می خواهم درباره مواجهه خودم با شستاکوویچ در نوجوانی و جوانی بگویم؛ چون او از جمله هنرمندانی است که در نوجوانی همه ما را هیجان زده نموده است. در روزگار و دوره ای زیست می کردیم که خریدن یک آلبوم موسیقی در قالب نوار کاست برای ما اتفاق بسیار مهم و ارزشمندی محسوب می شد. مهم ترین مواجهه ما با این آثار هم به گونه ای بود که بعضی از این نوارکاست شرح داشت و من به عنوان نوجوانی که افتخار هنرستانی بودن را نداشتم، خیلی از اصطلاحات این شرحات را متوجه نمی شدم. اما توفیق این را داشتم که در همان سال ها شاگرد آقای فخرالدینی شدم و از ایشان درباره بعضی واژه هایی که معنی آنها را نمی فهمیدم سئوال می کردم.
وی در ادامه سخنان خود با ارائه خرده روایت هایی از نحوه آشنایی او و هم نسلانش با آثار شستاکوویچ به انتشار کتاب سمفونی ها و کنسرتوهای دمیتری شستاکوویچ اشاره نمود و گفت: این کتاب از دسته آثار تالیفی است که از ذکر مصیبت بیرون آمده و تبدیل به یک اثر فنی می شوند. کتاب پیش روی ما از این جهت خوب است که منجر به بیشتر شدن مخاطبان جدی موسیقی می گردد؛ چون دربرگیرنده ساختار متفاوتی است که آن را با دیگر کتاب های منتشر شده درباره شستاکوویچ متمایز می نماید. مسئله ای که در این کتاب متفاوت شده چنین است که موسیقی شستاکوویچ در این کتاب ابعادی جدی تر از زندگی شخصی اش گرفته و این مقوله یاری می نماید تا ما مخاطبان جدی تری را در موسیقی داشته باشیم که بتوانند سالن های کنسرت های ما را با موسیقی جدی تر پر نمایند.
نوروزی افزود: علت دیگری که می تواند به عنوان یک نکته ارزشمند درباره این کتاب مطرح گردد، انضباط در فرم نوشتار است که می توانیم شاهد یک چارچوب معین باشیم که خواندن کتاب را برای مطالعه نماینده راحت و آسان می نماید. آن چیزی که من در این کتاب بسیار دوست داشتم و در صحبت خیلی از موزیسین ها و رهبران ارکستر می بینم، نقطه مغفول مانده اجرای یک دیالوگ ساده و بی پیرایه است که در برترین شکل خود از صفت ها استفاده شده اند. نکته ای که می تواند راهنمای خوبی برای نحوه استفاده ما از موسیقی چه به عنوان مخاطب و چه به عنوان کنش گر موسیقی باشد.
پروژه ای که برای نویسنده آمریکایی خیلی مجذوب کننده بود
امیرحسین رمضانی مدرس دانشگاه، آهنگساز و پژوهشگر یکی از نویسندگان کتاب سمفونی ها و کنسرتوهای دمیتری شستاکوویچ هم در بخش پایانی این برنامه ضمن قدردانی از حضور مخاطبان در این برنامه اظهار کرد: در دوران حضورم در هنرستان موسیقی بود که قرار شد ما کارهای تحقیقاتی را درباره شستاکوویچ انجام دهیم. در این چارچوب تمرکز روی سمفونی شماره یک به من افتاده بود و خیلی برایم جالب بود که یک آهنگساز در 18 سالگی دست به خلق چنین اثری زده و من هم توهمی در ذهنم شکل گرفته بود که آیا من هم می توانم در 18 سالگی دست به خلق چنین اثری بزنم که خب این اتفاقا طبیعتا صورت نگرفت. این اولین مواجهه من با شستا کوویچ بود.
وی در ادامه با اشاره به انگیزه های خود برای ورود به پروژه تالیف کتاب و نحوه آشنایی خود با دیوید هروتیز به عنوان اولین مولف اثر گفت: سال ها پیش کتابی از این مدرس و منتقد موسیقی خواندم که در یک اثر 200 صفحه درباره آثار شستاکوویچ تالیفاتی را انجام داده بود. تالیفاتی که برایم بسیار جالب و تحلیل شنیداری را انجام داده بود که من را بر آن داشت تا مکاتباتم را با این استاد دانشگاه شروع کنم. وقتی هم که موضوع تالیف این کتاب را با وی در میان گذاشتم بسیار استقبال نموده و من را تشویق کرد که کار را ادامه دهم. من هم بر اساس دغدغه هایی که درباره کتاب دیوید هریتز داشتم گفتگوهایی را با وی انجام دادم. حاصل این گفتگوها هم کتاب حاضر در 652 صفحه شد که دربرگیرنده تحلیل های کامل تری نسبت به نسخه دیوید است و همه آثار هم با یک نسخه شنیداری منطبق شده که مخاطب موسیقی که همزمان کتاب را مطالعه می نماید، نسخه شنیداری را گوش داده و متوجه پرداخت متن مورد نظر گردد.
رمضانی که این کتاب را به محمدرضا تفضلی تقدیم نموده، با اشاره به دیگر جزییات این اثر تالیفی و مقایسه آن با نسخه نوشته شده به وسیله دیوید هرویتز تاکید نمود: همراه این کتاب فایل صوتی و حتی پارتیتور هم تهیه شده که تمام نسخه های تدوین شده در کتاب به آن ضمیمه شده اند. به هر حال این کتاب بسط یافته تفکر نویسنده اصلی است. کتابی که از 200 صفحه تبدیل به 652 صفحه شده و با استناد منابع متعدد و معتبر زبان انگلیسی و به اضافه یافته های علمی ام در حوزه موسیقی اکنون به وسیله انتشارات نای و نی پیش روی شما مخاطبان قرار داده می گردد و باعث خوشبختی من است که بعد از انتشار رسمی آن در مهر ماه امسال نوبت چاپ اول کتاب به اتمام رسیده و برای چاپ دوم در مراحل اماده سازی است. البته به زودی کتاب با یک سری مسائل در نظرگرفته شده در خارج از ایران هم منتشر می گردد که برای من اتفاق شادمان نماینده ای است.
منبع: خبرگزاری ایسنا